Wczesne wykrycie nowotworu ma kluczowe znaczenie w leczeniu i zwiększa szanse na skuteczną terapię. W Polsce choroby nowotworowe są drugą najczęstszą przyczyną zgonów, zaraz po chorobach układu krążenia. Wiele osób bagatelizuje pierwsze objawy lub nie zdaje sobie sprawy z tego, kiedy konieczna jest wizyta u onkologa. Regularne badania kontrolne i świadomość objawów to fundamenty skutecznej profilaktyki. Kiedy więc warto udać się do onkologa i jak rozpoznać, że istnieje ryzyko nowotworu? Oto najważniejsze wskazówki, które pomogą w podjęciu decyzji o konsultacji z lekarzem.
Pierwsze objawy nowotworów – kiedy alarmować?
Nowotwory rozwijają się w organizmach ludzi w różnym tempie i mogą przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów. Czasami są one niespecyficzne i łatwo je pomylić z innymi, mniej groźnymi dolegliwościami. Niemniej jednak istnieją pewne sygnały, które powinny wzbudzić niepokój i skłonić do natychmiastowej konsultacji z onkologiem. Do najczęstszych objawów wskazujących na możliwość nowotworu należą:
- niezwykłe zmiany na skórze: zmiany w wyglądzie znamion skórnych, takie jak nieregularne brzegi, zmiana koloru, krwawienie lub świąd, mogą wskazywać na raka skóry, w tym czerniaka. Warto regularnie sprawdzać skórę pod kątem nowych zmian, a także odwiedzać dermatologa, który może zalecić dalsze konsultacje z onkologiem;
- nierozpoznany ból: przewlekły, niewyjaśniony ból, który nie ustępuje po standardowym leczeniu, może być objawem nowotworu. Na przykład ból w obrębie kości może wskazywać na przerzuty nowotworowe, natomiast ból brzucha, który nie ma wyraźnej przyczyny, może być sygnałem raka trzustki, wątroby lub jelit;
- utrata masy ciała: nagła utrata wagi, której nie można przypisać diecie lub aktywności fizycznej, jest jednym z klasycznych objawów wielu nowotworów. Może świadczyć o zaawansowanym stadium choroby, zwłaszcza w przypadku raka trzustki, żołądka czy jelit;
- zmiana w rytmie wypróżnień: przewlekła biegunka, zaparcia, zmiana w konsystencji stolca czy krew w stolcu mogą być objawami raka jelita grubego. Każda zmiana w rytmie wypróżnień, która trwa dłużej niż kilka dni, powinna skłonić do wizyty u specjalisty;
- trudności w połykaniu: zmiany w zdolności przełykania, które pojawiają się nagle lub utrzymują przez dłuższy czas, mogą być wynikiem raka przełyku, żołądka lub gardła. Warto nie bagatelizować tych objawów, ponieważ mogą one wskazywać na poważne schorzenia nowotworowe;
- kaszel i chrypka: utrzymujący się kaszel, który nie ustępuje, a także chrypka, mogą być sygnałem raka płuc lub krtani. Często występują również inne objawy, takie jak krwioplucie czy duszności, które również należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Czynniki ryzyka rozwoju nowotworów
Niektóre osoby są bardziej narażone na zachorowanie na raka niż inni, z powodu różnych czynników ryzyka. Warto wiedzieć, że niektóre osoby powinny regularnie poddawać się badaniom kontrolnym, nawet jeśli nie odczuwają żadnych objawów. Czynniki ryzyka obejmują:
- historia rodzinna: osoby, które mają w rodzinie przypadki nowotworów, zwłaszcza jeśli choroby te występowały w młodym wieku, są w grupie zwiększonego ryzyka. Geny mogą predysponować do rozwoju niektórych nowotworów, takich jak rak piersi, jajnika, jelita grubego czy prostaty;
- palenie papierosów: palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju raka płuc, ale również nowotworów jamy ustnej, krtani, gardła, trzustki i pęcherza moczowego. Osoby palące, a także osoby, które przestały palić stosunkowo niedawno, powinny regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym;
- nadmierna ekspozycja na słońce: osoby, które dużo czasu spędzają na słońcu lub korzystają z solarium, są narażone na ryzyko rozwoju czerniaka skóry. Regularne badania dermatologiczne oraz samodzielna kontrola znamion skórnych są niezbędne w celu wczesnego wykrywania zmian;
- otyłość: nadmierna waga zwiększa ryzyko wielu rodzajów nowotworów, w tym raka jelita grubego, trzustki, wątroby, piersi czy jajników. Zdrowy styl życia, w tym utrzymywanie prawidłowej masy ciała, jest kluczowy w profilaktyce nowotworów;
- zakażenia wirusowe: Niektóre wirusy, takie jak wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, gardła lub odbytu. Regularne badania cytologiczne i testy HPV są zalecane dla kobiet.
Kiedy udać się do onkologa?
Zdecydowana większość osób z powyższymi objawami nie będzie miała nowotworu. Niemniej jednak, jeśli wystąpią jakiekolwiek z wymienionych symptomów, warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który po wstępnym wywiadzie i przeprowadzeniu badań może skierować do onkologa. Onkolog to specjalista, który pomoże postawić diagnozę, zalecić odpowiednie badania i zaplanować dalsze leczenie, jeśli okaże się, że zmiany są nowotworowe.
Jeśli istnieje podejrzenie nowotworu, onkolog może zlecić dalsze badania diagnostyczne, takie jak:
- biopsja: pobranie próbki tkanki w celu potwierdzenia obecności komórek rakowych;
- tomografia komputerowa (CT): badanie obrazowe, które pozwala na dokładną ocenę rozmiaru i lokalizacji guza;
- rezonans magnetyczny (MRI): używane do oceny tkanek miękkich i wykrywania nowotworów, które są trudniejsze do zidentyfikowania w innych badaniach;
- pozytonowa tomografia emisyjna (PET): badanie służące do wykrywania przerzutów i oceniania stopnia zaawansowania nowotworu.
Onkolog – specjalista w walce z rakiem
Onkolog jest lekarzem, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem nowotworów. Podstawową rolą onkologa jest zaplanowanie odpowiedniego leczenia, które może obejmować chemioterapię, radioterapię, immunoterapię lub chirurgiczne usunięcie guza. W przypadku pacjentów w zaawansowanym stadium choroby, onkolog współpracuje z innymi specjalistami, w tym lekarzami paliatywnymi, aby poprawić komfort pacjenta.
Więcej informacji o tym, czym zajmuje się onkolog i jakimi metodami leczy nowotwory, można znaleźć na stronie https://gadzetyreklamowe.edu.pl/onkologia-specjalista-do-walki-z-rakiem/.
